Son Dakika Haberleri… Milyonlarca emekliyi ilgilendiriyor… Hemen kontrol edin uyarı geldi …. Dikkat ! E devletlerinizden kontrol ediniz… Maaşlardan kesinti … Son günlerde herkesin dilinde olan…
Erken emeklilikten çift maaşa, isteğe bağlı sigortadan malulen emekliliğe kadar birçok
başlıkta ekonomik ve sosyal kazanımlar için püf noktaları gözden kaçırmamak gerekiyor.
İş Kanunu’na göre SSK veya Bağ-Kur’lu olarak işe başlayanların yetim aylığı kesilmiyor, çift
maaş alınmasının önünde bir engel bulunmuyor.
Sabah gazetesinin haberine göre; mirası reddeden ölen yakınının borçlarını ödeme
yükümlülüğünden kurtulurken yetim aylığı almaya devam ediyor.
Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre ölüm yani dul ve yetim aylığı ölen sigortalının hak
sahiplerine istekte bulunmaları halinde bağlanıyor. Yargı kararıyla mirasçı olmaktan çıkarılan
kişilere ise gelir veya aylık ödenmiyor. Emekli aylık ve ödenekleri nafaka borcu dışında
haczedilemiyor.
Malullük başvuru için işten ayrılmak gerekmiyor. Çıraklık ve staj dönemine ait sigorta günleri
emeklilikte dikkate alınmıyor. Ancak doğumdan önce çıraklık, stajyerlik nedeniyle yapılan
sigorta başlangıç olarak kabul ediliyor.
Emekli aylığında beklenmedik bir kesintiyle karşılaşanlar e-devlet üzerinden nedenini
öğrenebilir. Kesintinin nedeni ve ayrıntısı öğrenildikten sonra SGK’ya dilekçe ile başvurarak
kesintiye itiraz edilebilir. İsteğe bağlı sigortalılar da malulen emekli olabilir.1-Reddi mirasta bulunanların dul, yetim aylığı kesilir mi?
Mirasın reddi durumunda ölen yakının mirasından yararlanılmadığı gibi borçlarını ödeme
yükümlülüğü de sona erer. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre ölüm
yani dul ve yetim aylığı ölen sigortalının hak sahiplerine yazılı talep bulunmaları halinde
bağlanır. Yasada mirası reddedenlere ölüm aylığı bağlanmayacağına yönelik bir hüküm
bulunmuyor. Mirası reddeden eş veya çocuklara (ölen kişinin sigorta süresi, prim gün sayısı
yeterliyse) miras reddedilse bile dul, yetim aylığı bağlanır.
2-Mirastan çıkarılana da aylık bağlanır mı?
Yargı kararıyla mirasçı olmaktan çıkarılan kişilere gelir veya aylık ödemesi yapılamıyor.
Ödenmiş bulunan aylıklar da geri alınıyor. Sosyal Sigortalar ve Emekli Sandığı Kanuna göre
hak sahibine karşı ağır bir suç işlediği veya buna karşı aile hukukundan doğan yükümlülüğü
yerine getirmediği gerekçesiyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirastan çıkarılanlara dul ve yetim
aylığı bağlanamıyor.
3-Emekli, dul, yetim aylıklarına haciz konulabiliyor mu?
Yasaya göre, sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık, ödenekleri Sosyal Sigortalar
Kurumunun prim alacakları ve nafaka alacakları dışında emekli maaşının haczi mümkün
değildir. Hacze yönelik talepler borçlunun (aylığı alanın) muvafakati yoksa icra müdürlüğünce
reddedileceği hükmü bulunuyor.
4-Emekli aylığında kesintilere itiraz edilebilir mi?
Emekli aylıklarında muayene, reçete ve ilaç katılım payları nedeniyle kesintiler olabilmekte.
Emekli aylığındaki kesintiyi e-devlet üzerinden aylık bilgisi bölümüne girerek kontrol etmek
mümkün. Bir yanlışlık olduğunu düşünüyorsanız Sosyal Güvenlik Kurumu’na itiraz ederek
düzeltilmesini talep edebilirsiniz. Ancak emekli aylığınızın her ay yatan tutardan daha düşük
olması durumunda sosyal güvenlik il müdürlüğü ya da merkezinden bilgi alınabilir.
5- Sosyal Güvenlik Kurumu emekli aylığından yapılan yersiz ve haksız kesintileri iade eder
mi?
Kurum tarafından yapılan incelemede kesintinin haksız olduğu tespit edilirse iade edilir.
Ancak kesintinin yerinde olduğu kanaatine varılırsa itiraz reddedilir. İtirazın reddi durumunda
kesintinin haksız olarak yapıldığını düşünen çalışan iş mahkemesine başvurabilir.
6-Malulen emeklilik başvurusu için işten ayrılmak gerekiyor mu?
Malulen emeklilik için çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık raporu
alınması gerekiyor. Bunun için yaşanan il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurulması ve
yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekiyor. Çalışandan sevk talebinde bulunulduğu tarihte
sigortalılığını sonlandırması şartı aranmıyor. Malulen emeklilik için işten ayrılmadan başvuru
yapılabilir. Bu konuda Bağ-Kur, Tarım sigortası ayırımı bulunmuyor. İsteğe bağlı sigortalılar da
malulen emekli olabiliyor.
7-Emeklilikte yaşı bekleyenler sağlık hizmetin nasıl yararlanabilir?
Emeklilik için yaşı bekleyenler ve bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında eş çocuk
üzerinden sağlık yardımı alma hakkı olmayanlar gelir testi yaptırabilir. Gelir testi sonucunda
aile içinde kişi başına düşen aylık geliri brüt asgari ücretin üçte birinden az çıkanlar prim
ödemeden sağlık hizmetinden yararlanabilir. Geliri bu oranın üzerinde çıkanlar gelecek yıl için
aylık 161,55 lira ödeyerek sağlık hizmetinden yararlanabilir.
8-Staj, çıraklık sigorta başlangıcı emeklilikte dikkate alınıyor mu?
Çıraklık, stajyerlik dönemindeki sigorta başlangıcı emeklilikte dikkate alınmıyor. Emeklilikte
uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlılık, ölüm sigortası) dikkate alınıyor. Ancak doğum
borçlanmasında bu süreler nedeniyle yapılan sigorta başlangıç kabul ediliyor.
9-Emekli çalışanlar kıdem ve ihbar tazminatı alabilir mi?
Emekli aylığına alıp sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışılabileceği gibi, emekli
aylığını kestirip tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmak da mümkün. Emekli aylığını
kestirip tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya devam edenler emekli kabul edilmiyor.
Dolayısıyla ihbar, kıdem tazminatı hakları devam ediyor. Destek primi ödeyerek çalışmaya
devam edenler ise emekli çalışan statüsünde yer alıyor. Kıdem hakkı bulunuyor. Ancak
emekliliğe hak kazandığında kıdem tazminatını alıp çalışmaya devam edenler için bu söz
konusu değil. Emekliği geldiği için işten ayrılanlar ise ihbar tazminatına hak kazanmıyor.
10- Mahkeme kararıyla yaşını büyüten erken emekli olabilir mi? Emeklilikte sigorta başlangıç tarihi ile doğum tarihi büyük önem taşıyor. Yasaya göre nüfus
kütüğüne ilk olarak yazılan doğum tarihleri esas alınıyor. Dolayısıyla mahkeme kararıyla
belirlenen doğum tarihi dikkate alınmıyor.
